3. Η μεθοδευμένη εξόντωση (γενοκτονία) των Ποντίων

Ακολουθούν οι σημειώσεις του μαθήματος:






ΠΗΓΕΣ

1.Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου


Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και στοιχεία που θα αντλήσετε από τα παρακάτω κείμενα να απαντήσετε στις ερωτήσεις:
Α) Για ποιους λόγους επιβλήθηκε μεθοδευμένη εξόντωση στους Έλληνες του Πόντου; (1916-1923)
Β) Γιατί η μεθοδευμένη εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου μπορεί να χαρακτηριστεί γενοκτονία;


Α. [Η ιστορία του Πόντου]

Ο Πόντος μπήκε στο επίκεντρο της άλλης ελληνικής ιστορίας και της άλλης ελληνικής πρότασης, το 1916.
Τότε άρχισε η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ των Ελλήνων του Πόντου. Η γενοκτονία αυτή, ήταν αποτέλεσμα της σύμπτωσης των συμφερόντων του τούρκικου εθνικισμού και του γερμανικού κεφάλαιου. Γιατί ο πρώτος έβλεπε, σαν μόνο τρόπο κυριαρχίας στην περιοχή, τη βιολογική εξόντωση των ντόπιων πληθυσμών ενώ το γερμανικό κεφάλαιο εποφθαλμιούσε την αγορά και τις πρώτες ύλες της Μικρασίας.
Απάντηση σ' αυτή την πρακτική των Τούρκων, υπήρξε η ανάδυση ενός αυθόρμητου εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος σε δύο επίπεδα. Πρώτα στα βουνά με τη μορφή της ένοπλης αντίστασης και κατόπιν πολιτικά.
Πάνω από 2.000 βγήκαν στα βουνά. Τα κύρια κέντρα του πολιτικού κινήματος ήταν:
η Τραπεζούντα, η Μασσαλία της Γαλλίας και το Βατούμ.
Στην Τραπεζούντα δημιουργήθηκε αμέσως μετά την απελευθέρωση του Πόντου απ' τους Ρώσους, η ΠPOΣΩΡΙΝΗ KYBEPNHΣΗ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ με πρώτο Έλληνα κυβερνήτη τον κ. Θεοφύλακτο. Η ηγετική φυσιογνωμία στην Τραπεζούντα ήταν ο δεσπότης Χρύσανθος Φιλιππίδης.
Στη Μασσαλία, ο πυρήνας των Ποντίων επαναστατών ήταν συσπειρωμένος γύρω από τον Κ. Κωνσταντινίδη, τον πιθανότερο πρόεδρο της παρ’ ολίγον Ποντιακής Δημοκρατίας. Στο Βατούμ ήταν η έδρα της «Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων του Πόντου», που ήταν ουσιαστικά εξόριστη κυβέρνηση.

Πηγή: http://eleftheros-pontos.blogspot.com/2007/07/e.html



Β. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Οι Έλληνες του Πόντου πριν το Γενικό Πόλεμο του 1914 ανέρχονταν σε 700.000 κατοίκους. Αριθμός που αναγνωρίσθηκε επίσημα από την κυβέρνηση του Κιαμήλ πασσά.

Η στατιστική της Μαύρης Βίβλου, η οποία εκδόθηκε από το Κεντρικό Συμβούλιο του Πόντου στα 1922 αναφέρει:
Οι σφαγέντες και οπωσδήποτε εξολοθρευθέντες Ελληνες του Πόντου από το 1914 μέχρι το 1922 ανέρχονται εις τους εξής αριθμούς:

Περιφέρεια Αμασείας 134.078
Περιφέρεια Ροδοπόλεως 17.479
Περιφέρεια Χαλδείας - Κερασούντας 64.582
Περιφέρεια Νεοκαισαρείας 27.216
Περιφέρεια Τραπεζούντας 38.435
Περιφέρεια Κολωνίας 21.448
Σύνολο 303.238

Μέχρι την Ανοιξη του 1924 το τραγικό μαρτυρολόγιο
των Ποντίων περιέλαβε ακόμα 50.000 νεομάρτυρες στην πλειοψηφία τους γυναικόπαιδα.

"Η εις ανθώπινον υλικόν απώλεια των Ποντίων
δύναται να υπολογισθεί από του Γενικού πολέμου μέχρι Μαρτίου 1924 εις τριακοσίους
πεντήκοντα τρεις χιλιάδες φονευθέντας απαγχονισθέντας και αποθανόντας εκ
πείνης, ασθενειών και κακουχιών."
"ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ" Γ. Κ. Βαλαβάνης, σελ. 23 - 24

(σ.σ. Δηλαδή το 50% του πληθυσμού)
Έρευνα Γιάννης Μπάνιος
Πηγή: http://www.pontos-stuttgart.de/pontos_istoria/genika.htm

2. [ Οι διώξεις ]

 

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία του ιστορικού παραθέματος να κάνετε λόγο για τις μεθόδους διώξεων κατά των Ελλήνων του Πόντου στο διάστημα 1914-1924 και για το στόχο της μεθοδευμένης αυτής εξόντωσης.

 

Καθ' ον χρόνον οι εξ Αμισού εξόριστοι είχον φθάσει εις την Σεβάστειαν, συνέβη τούτο το δραματικόν επεισόδιον, ένα από τα πολλά που συνέβησαν κατά τας φοβέρας εκείνας ημέρας και το καθέν των οποίων αποτελεί μιαν πτυχήν, μιαν σελίδα ή ένα κεφάλαιον της ελληνικής τραγωδίας, με σκηνήν θεάτρου τον Πόντον. Ο έτερος των δύο αυτών νέων κατήγετο από την Κερασούντα και ειργάζετο εις την Αμισόν, ηγνόει δε πα¬ντελώς την τύχην της οικογενείας του. Και έξαφνα, όταν έφθασεν εις τηνΣεβάστειαν εις έναν εκεί καταυλισμόν απαγομένων διέκρινε την μητέρα του, η οποία δνσκόλως τον ανεγνώρισε. Τι επηκολούθησεν ημπορεί εύκολα κανείς να το διανοηθή. [...] Και μετ'ολίγον πάλιν άλλη βαθύτερα συγκίνησις. Μητέρα και γυιος ηκολούθησαν, χωριστά, τον δρόμον προς τον τόπον της εξορίας του ο καθείς. Επέζησαν; Ποιος το ξέρει; Απλήν ιδέαν των συμβάντων εις τον Πόντον παρέχον τα επίσημα κείμενα, μερικαί συζητήσεις εις την αγγλικήν Βουλήν και μερικά άλλα έγγραφα περιγράφοντα το τρομερόν μαρτύριον των ελληνικών πληθυσμών.
«Πληροφορούμεθα», έγραφε προς την Κοινωνίαν των Εθνών, ο πρόεδρος του Πανπο-ντιακού συνεδρίου Κωνσταντινίδης, «από την Μασσαλίαν, την πλήρη καταστροφήν της πλούσιας περιοχής της Αμισού, εις την οποίαν 37 ειρηνικά χωριά ενεπρήσθησαν από τους Τούρκους μαζί με τον πληθυσμόν των. Ταυτοχρόνως συνελήφθησαν όλοι οι άνδρες από ηλικίας 15 μέχρι 50 ετών της πόλεως ταύτης δια να εκτοπισθούν τάχα εις το εσωτερικόν. Ωδηγήθησαν όμως καθ' ομίλους 40-50 εις μικράν απόστασιν, όπου και εθανατώθησαν οι πρώτοι όμιλοι. Από μιαν ομάδα 800 Ποντίων περίπου, τους οποίους ενέκλεισαν εις έναν σταύλον, εις τον οποίον έθεσαν κατόπιν πυρ, ηδυνήθησαν να διασωθούν από τας φλόγας 60 περίπου άτομα και αυτά όμως τα εσκότωσαν δια πυροβολισμών οι δήμιοι των. [...] Τα αναφερόμενα ανωτέρω γεγονότα επιβεβαιώνονται από αμερόληπτους μάρτυρας (ιδία Αμερικανούς) και αναφέρονται και από μεγάλας εφημερίδας, όπως ο "Χρόνος" των Παρισίων (ιδία εις το φύλλον του της 11ης Ιουλίου 1921), ως είναι δε γνωστόν η εφημερίς αυτή δεν δύναται να κατηγορηθή επί μεροληψία υπέρ των Ελλήνων.
Εξ άλλου, ανατολικώτερον εις την Κερασούντα, ανθούσαν άλλοτε πόλιν, κυψέλην δε δραστηριότητος χάρις εις τον εργατικόν της ελληνικόν πληθυσμόν, διεπράχθησαν αφάνταστα πράγματα, ώστε να θεωρηθή ότι αυτή έχει μέχρι της στιγμής υποστή τας μεγαλυτέρας δοκιμασίας από κάθε άλλην.
Ο δήμαρχος-δολοφόνος Οσμάν αγάς, ο καταστάς διάσημος αφ' ότου (οργάνωσε τας σφαγάς των Αρμενίων, και ο οποίος δεν ήτο παρά ένας αγράμματος βαρκάρης, συνήθροισεν όσους απέμειναν από τους προηγουμένους διωγμούς ηλικίας 15-55 ετών. Τους εξετόπισεν εις απόστασιν 400-500 χιλιομέτρων προς τας άξενους περιοχάς του Κουρδιστάν, με τον σκοπόν να εξοντώση καθ' οδόν το μεγαλύτερον μέρος. Ήδη γνωρίζομεν εκ πικράς πείρας τι κρύπτεται υπό τον χαρακτηρισμόν "εκτοπισμός" και δικαίως εχαρακτήρισαν ως "λευκάς σφαγάς" τον τρόπον αυτόν της βραδείας εξοντώσεως ολοκλήρων πληθυσμών.
Με θλίψιν αναμιμνησκόμεθα όλης αυτής της άλλοτε ευδαιμονούσης περιοχής, εις την οποίαν η τουρκικήσκληρότης και αγριότης κατέσπειρε την καταστροφήν και την ερήμωσιν. [...] Μη αρκούμενοι εις τόσα εγκλήματα, αφού απήγαγον όλους τους άνδρες εστράφησαν προς τας γυναίκας και τα παιδιά μετά μεγαλύτερος αγριότητος, ή εις το παρελθόν. [...]
Αι δυνάμεις του κακού επιδιώκουν την εξαφάνισιν εις όλας αυτάς τας περιοχάς, την εξόντωσιν του απομένοντος ελληνικού πληθυσμού από την γην ταύτην των προγόνων του από της αρχαιότατης εποχής και εις την οποίαν απετέλει το μόνον στοιχείον ακμής προόδου και πολιτισμού.
Φοβεραί ήσαν επίσης αι ανακοινωθείσαι προς την Κοινωνίαν των Εθνών τον Νοέμβριον του 1921 λεπτομέρειαι των διαπραχθεισών παρά των Τούρκων ωμοτήτων εις διαφόρους περιοχάς του Πόντου τον Ιούλιον του 1921.
Εις το ορφανοτροφείον της Μπάφρας, ανεφέρετο χαρακτηριστικώς, 17 ορφανά αφέθησαν να αποθάνουν από την πείναν και άταφα παρέμειναν επί ημέρας. Μόνον δε όταν ήρχισεν η αποσύνθεσις των πτωμάτων, αι τουρκικαί αρχαί διέταξαν την ταφήν εις τον κοινόν λάκκον. Αλλά, προηγουμένους, δεμένα με σχοινιά, έσυραν εις τους δρόμους τα πτώματα των μικρών αυτών μαρτύρων.
Αλλά μήπως θα εσταματούσαν έως εδώ τα φοβερά μαρτύρια των Ελλήνων του Πόντου;
Χ. Αγγελομάτης, Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας, Το έπος της Μ. Ασίας, εκδ. Εστία, Αθήνα 2005

 

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1915: [σελ. 253], γενοκτονία Αρμενίων(
1916-1923: [σελ. 25], γενοκτονία Ποντίων
1913: [σελ. 253], ζουν στον Πόντο 607.000 Έλληνες
μέχρι το 1923: [σελ. 253], θανατώνονται περισσότεροι από 353.000 Πόντιοι, περισσότερο από το 50% του πληθυσμού.
15 Μαΐου 1919: [σελ. 254], ο ελληνικός στρατός καταλαμβάνει τη Σμύρνη
19 Μαΐου 1919: [σελ. 254], ο Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα
24 Ιουλίου 1923: [σελ. 254], Συνθήκη Λοζάνης
30 Ιανουαρίου 1923 :[σελ. 254], Σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών
1914-1924: [σελ. 254], ο παρευξείνιος ελληνισμός εξοντώνεται, διασπείρεται

2. Αγώνες για τη δημιουργία μιας αυτόνομης...

Ακολουθούν οι σημειώσεις του μαθήματος

Οι εικόνες του μαθήματος



Μητροπολίτης Χρύσανθος



Γερμανός Καραβαγγέλης

ΠΗΓΕΣ

1. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (1856-1930)

Συνθέτοντας στοιχεία των κειμένων που ακολουθούν με τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στην προσφορά του Κ. Κωνσταντινίδη στον αγώνα για τη δημιουργία Ποντιακού κράτους

Γιός του Γεώργιου. Έμπορος στη Μασσαλία από τους πρωτοεργάτες της κίνησης για την ανεξαρτησία του Πόντου. Πρόεδρος του ‘Παμπόντιου Συνέδριου' του Ελληνισμού του Πόντου που συνήλθε στη Μασσαλία από τις 22 Ιαν - 2 Φεβ 1918. Γεννήθηκε το 1856 στην Τραπεζούντα . Πατέρας του ήταν ο περίφημος καπετάν Γιώρ πασάς, ισόβιος δήμαρχος της Κερασούντας και η μητέρα του ήταν Τραπεζούντια απο τη γνωστή οικογένεια του Χατζηκακούλογλου. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη Κερασούντα. Έφηβος έφυγε από εκεί για την Αθήνα να συνεχίσει τις σπουδές του. Παρέμεινε στην πρωτεύουσα της Ελλάδας μέχρι το 1878. Στα 22 του χρόνια έφυγε για την Μασσαλία όπου ζούσε ο θείος του ο Διονύσιος Κωνσταντινίδης που ασχολούνταν με το εμπόριο. Κοντά του παρέμεινε επί 4 χρόνια.
Το 1883 ίδρυσε δικό του εμπορικό οίκο και επιδόθηκε στο εμπόριο με εκπληκτική επιτυχία. Μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να γίνει ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φουντουκιών της Μασσαλίας και ολόκληρης της Δυτικής Ευρώπης κάνοντας τα φουντούκια γνωστά σε όλα τα Ευρωπαϊκά εμπορικά λιμάνια. Παράλληλα έδωσε μεγάλη ώθηση στην εισαγωγή και εξαγωγή σε όλα τα είδη ξηρών καρπών.
Από το 1918 και έπειτα, ο Κωνσταντινίδης μπαίνει επικεφαλής της κίνησης για την ανεξαρτησία του Πόντου και προσφέρει σημαντικά ποσά άλλα και τον προσωπικό του μόχθο για τη διεξαγωγή του αγώνα.
Τον Οκτώβριο του 1917 ήδη με την επανάσταση των Μπολσεβίκων στη Ρωσία και την αποχώρηση των Ρώσων από τον Πόντο, ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης έστειλε επιστολές (εγκύκλια γράμματα) από τη Μασσαλία παντού όπου ζούσαν Πόντιοι και τους ζητούσε να οργανωθούν και να αγωνιστούν για τον κοινό σκοπό. Ταυτόχρονα έκανε έκκληση στις μεγάλες δυνάμεις της Εγκάρδιας Συνεννόησης (Αντάντ) για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους του Πόντου, με πολίτευμα δημοκρατικό.
Ο Κωνσταντινίδης έστειλε και ταχυδρομικά δελτάρια με το χάρτη του Πόντου στην Ελληνική και Γαλλική γλώσσα. Έδωσε και συνεντεύξεις στην Παρισινή εφημερίδα ‘Ζουρνάλ ντ'Ελλέν' και δημοσίευσε χάρτη του Πόντου.
Το Α' Παμποντιακό Συνέδριο που έγινε στη Μασσαλία στις 22 Ιανουαρίου 1918 έστειλε στον επίτροπο (υπουργό) Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης Λέοντα Τρότσκι το ακόλουθο τηλεγράφημα το οποίο υπέγραψε ο Κωνσταντινίδης:
"Συνεδρίον, συγκληθέν εν Μασσαλία, πολιτών καταγομένων εκ Πόντου, αποτελούμενον εξ αντιπροσώπων πολιτών διαμενόντων εις Ηνωμένας Πολιτείας, εις την Ελβετίαν, εις την Αγγλίαν, εις την Ελλάδα, Αίγυπτον και εις όλας τας χώρας της Ευρώπης και της Αμερικής σας παρακαλεί να συμφωνήσετε, αυτή η χώρα να αναλάβει τας τύχας της, ώστε μετά την αποχώρησιν των Ρωσικών στρατευμάτων να μην ξαναπέσει εις την Τουρκικήν κυριαρχίαν. Επιθυμία μας είναι να δημιουργήσωμεν ανεξάρτητον Δημοκρατίαν, απο τα Ρωσικά σύνορα έως πέρα στην Σινώπην, και παρακαλούμε να επεμβήτε δυναμικά εις αυτό το θέμα. Ελπίζοντες εις την αποτελεσματικήν σας υποστήριξην, σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Δια το συνέδριον, ο Πρόεδρος Κωνσταντίνος Γ.Κωνσταντινίδης."
Ο Κωνσταντίνος λίγο πριν πεθάνει το 1930, είχε δωρίσει στην Εθνική Πινακοθήκη 44 πίνακες του μεγάλης αξίας. Τη μεγάλη του βιβλιοθήκη δώρισε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Πηγή:
Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού. Μαλλιάρης Παιδεια

ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΠΕΡΙ ΠΟΝΤΟΥ
Κωνσταντινίδης Κ. Γ., Πραγματεία περί Πόντου, Παρίσι 1918. Η Πραγματεία περί Πόντου του Κωνσταντίνου Γ. Κωνσταντινίδη (1856-1930), γιου του καπετάν Γιώργη (ισόβιου δημάρχου της Κερασούντος), εξυπηρετούσε την εκστρατεία για τη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας. Ο Κ. Κωνσταντινίδης, μεγαλέμπορος από τη Μασσαλία, υπήρξε ο πρωτεργάτης και η ψυχή του ποντιακού αγώνα στην Ευρώπη. Γι' αυτό άλλωστε συνοδεύεται από τον λόγο του προς το «Πανπόντιον Συνέδριο», που διοργανώθηκε στη Μασσαλία (22 Ιανουαρίου - 4 Φεβρουαρίου 1918) και εξέλεξε τον Κωνσταντινίδη ως πρόεδρό του. Ο Κωνσταντινίδης επιχειρούσε να διεγείρει το πατριωτικό ενδιαφέρον των Ελλήνων ομογενών, των Συμμάχων της Αντάντ αλλά και των Σοβιετικών για την υπόθεση του ποντιακού ελληνισμού, ο οποίος στο τέλος του Μεγάλου Πολέμου επαπειλείτο με γενοκτονία. Η αγωνία των ιστορικών στιγμών αποτυπώνεται μέσα από τις γραμμές της Πραγματείας. Το συνέδριο απέστειλε χαιρετιστήριο τηλεγράφημα στον μητροπολίτη Τραπεζούντος (Χρύσανθο Φιλιππίδη) και τον συνταγματάρχη Ανανία, διοικητή των νεοσυγκροτηθεισών «ελληνικών μεραρχιών Καυκάσου», καθώς και προς τον κομισσάριο εξωτερικών υποθέσεων των ρωσικών Σοβιέτ (Λέοντα) Τρότσκυ, παρακαλώντας τον «να μη λησμονήση να λάβη υπ' όψιν και τας δεδικαιολογημένας αξιώσεις των Ποντίων» στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις ειρήνης με τους Γερμανούς. Ο πρόεδρος των «εν τη ξένη Ποντίων» εξυμνεί την «πνευματικήν και ηθικήν υπεροχήν [τους] επί των άλλων εθνικοτήτων» και την οικονομική και δημογραφική τους ευρωστία, χωρίς να διαισθάνεται (ή να ομολογεί) την τραγική ειρωνεία που διαδραματιζόταν επί της διαρκώς μεταβαλλόμενης διεθνούς πολιτικής σκηνής από τους μεγάλους που κατέληξε στη γενοκτονία των Ελλήνων του πόντου από τους Τούρκους.
Πηγή: rarebooks.com.gr
ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΝΟΤΗ ΚΑΡΑΒΙΑ

2.Το όνειρο της ίδρυσης Ποντιακής Δημοκρατίας
(απόσπασμα)


Πηγή: εφημερίδα έθνος
Του Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΥ
katsimar@yahoo.gr
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις αλλά και τα στοιχεία που θα σταχυολογήσετε από το παρακάτω κείμενο να δείξετε την προσφορά του μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου στον αγώνα για την ίδρυση Ποντιακού κράτους

O Χρύσανθος (κατοπινός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, 1938-1949) την περίοδο 1918-1922 ήταν ο δυναμικός εκφραστής του κινήματος για την ίδρυση ποντιακού κράτους. Στο περιθώριο του Συνεδρίου Ειρήνης στο Παρίσι (άρχισε τον Δεκέμβριο του 1918 και τελείωσε έπειτα από δύο χρόνια) ανέπτυξε, μαζί με άλλους Ποντίους της Διασποράς, μια εκπληκτική δραστηριότητα προκειμένου να προωθηθούν τα δίκαια των Ποντίων.
Μέχρι τον Σεπτέμβριο καλλιέργησε ακόμη και προσωπικές σχέσεις με τους ηγέτες των νικητριών του A Παγκοσμίου Πολέμου και τους αντιπροσώπους τους. H κρισιμότερη, όμως, επαφή και συνομιλία που είχε εκεί ήταν με τον Αμερικανό πρόεδρο Oυίλσον στις 16 Μαΐου 1919.
Οι προτάσεις
Σε αυτήν ο Χρύσανθος όχι μόνο έκανε γνωστές με πειστικό τρόπο τις ποντιακές απόψεις, αλλά διατύπωσε και την τολμηρή πρόταση για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου ποντιακού κράτους με αμερικανική εντολή (mandate). Όταν είδε απρόθυμο τον Αμερικανό πρόεδρο πρόβαλε άλλες εναλλακτικές λύσεις.
H συνομιλία εκείνη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ντοκουμέντα της Ιστορίας για την αυτονομία του Πόντου. Όχι μόνο επειδή ο Αμερικανός πρόεδρος αποδέχτηκε το δίκαιο του αλύτρωτου ποντιακού Ελληνισμού, αλλά κι επειδή τα επιχειρήματα που επικαλέστηκε ο Χρύσανθος αποτυπώνουν την κατάσταση που επικρατούσε τότε, πριν εξαπολυθεί το δεύτερο κύμα ξολοθρεμού των Ποντίων από τους Τούρκους.
H συνομιλία εκείνη δεν είχε πρακτικά αποτελέσματα. Αργότερα μάλιστα ( Ιούλιος 1920) η Γερουσία των HΠA θα απορρίψει την αμερικανική εντολή για την Αρμενία, ενώ ουδέποτε θα γίνει λόγος για τον ανεξάρτητο Πόντο.



Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ


«1ο Πανελλήνιο συνέδριο των Ελλήνων της Ρωσίας»- σελ . 249 (Ο ξεριζωµός … Ροστόβ)
«1ο Παγκόσµιο Πανποντιακό Συνέδριο »- σελ . 250 (Η Ρωσική Επανάσταση … Σοβιετικής Ένωσης)
«Συνθήκη Φιλίας και συνεργασίας Μάρτιος 1921»- σελ. 251 – 252 ( ωστόσο … Έλληνες )

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ


Απρίλιος 1916 : [σελ. 249], ο Τούρκος Βαλή Μεχμέτ Τζεμάλ Αζμή μπέη παραδίδει την Τραπεζούντα στο Χρύσανθο
Φεβρουάριος 1918: [σελ. 249], ριζική αλλαγή της κατάστασης γιατί ο ρωσικός στρατός εγκατέλειψε την Τραπεζούντα
1917:[σελ. 249], ρωσική επανάσταση
Ιούνιος 1917: [σελ. 249], Ταϊγάνιο Α' Πανελλήνιο Συνέδριο Ελλήνων Ρωσίας, εκλογή Κεντρικού Συμβουλίου για δημιουργία Ποντιακού Κράτους με προσωρινή έδρα την πόλη Ροστόβ.
Φεβρουάριος 1918: [σελ. 250],Πρώτο παγκόσμιο Παν-ποντιακό Συνέδριο στη Μασσαλία Δεκέμβριος 1918: [σελ. 250], έναρξη συνεδρίου Ειρήνης στο Παρίσι
Απρίλιος 1919: [σελ. 251], ο Χρύσανθος στο Παρίσι ενημερώνει το Βενιζέλο και τους ξένους πολιτικούς
Μάρτιος 1921: [σελ. 251], Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας Μπολσεβίκων-Κεμάλ
10 Μαρτίου 1921: [σελ. 252], ο Μητροπολίτης Γερμανός προτείνει συνεργασία με Αρμένιους και Κούρδους.
17 Αυγούστου 1921: [σελ. 253], Συνέδριο Ποντίων στην Κωνσταντινούπολη
4 Σεπτεμβρίου 1921: [σελ. 253], Συνέδριο Ποντίων στην Αθήνα
αρχές 1922: [σελ. 253], τελευταία προσπάθεια ποντοαρμενικής συνεργασίας
1918:[σελ. 253], ομαδικές μετοικεσίες Ποντίων στη Ρωσία, όπου οι Πόντιοι από 500.000 φτάνουν τους 750.000
1923: [σελ. 253], Συνθήκη Λοζάνης

1. Οικονομική και πνευματική ανάπτυξη

Ακολουθούν οι σημειώσεις του μαθήματος:

Οι φωτογραφίες είναι από το Λεύκωμα του Δήμου Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης " Φωτογραφίζοντας τους Αμπελόκηπους στα μονοπάτια του χρόνου"

ΠΗΓΕΣ

1. Tο Χάτι Χουμαγιούν (Ηatt-i Ηumayun) του 1856

Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία του ιστορικού παραθέματος αλλά και τις πληροφορίες του σχολικού σας εγχειριδίου να αξιολογήσετε τις επιδράσεις του Χάτι Χουμαγιούν στο Ποντιακό ζήτημα

'Oπως το Χάτι Σερίφ (Ηatt-i Serif) στα 1839, έτσι και το Χάτι Χουμαγιούν (Ηatt-i Ηumayun), το δεύτερο μείζον μεταρρυθμιστικό διάταγμα, εκδόθηκε εν τω μέσω μιας περιόδου κρίσης, στις 18 Φεβρουαρίου 1856, ενάμιση μήνα πριν υπογραφεί στο Παρίσι η συνθήκη ειρήνης που τερμάτισε τον Κριμαϊκό πόλεμο. Η πίεση που άσκησαν στην Πύλη η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία υπήρξε πολύ έντονη και εξηγεί σε ορισμένα σημεία την τολμηρότητα του κειμένου. Πράγματι, το νέο διάταγμα δεν αρκούνταν στην επιβεβαίωση των μεταρρυθμιστικών αρχών εκείνου του 1839, αλλά προσδιόριζε με σαφή τρόπο τα νέα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν και χρησιμοποιούσε αρκετά ριζοσπαστική γλώσσα, μιλώντας μεταξύ άλλων για την κοινότητα των "πεπολιτισμένων εθνών", για την "πρόοδο" και τα "φώτα του πολιτισμού", ενώ δεν έκανε καμία μνεία στο ένδοξο παρελθόν της Aυτοκρατορίας. Tο Χάτι Χουμαγιούν έδινε μεγάλη έμφαση στην ισότητα όλων των υπηκόων της Aυτοκρατορίας σε ζητήματα φορολογίας, στη συμμετοχή τους άνευ διακρίσεων στο υπαλληλικό σώμα, σε όλα τα διοικητικά και δικαστικά όργανα, στην εισαγωγή στις στρατιωτικές σχολές και στην εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας, η οποία δε θα αποτελούσε πια προνόμιο και αποκλειστικό βάρος των μουσουλμάνων. Η νομιμότητα των μιλέτ (millet), των πολιτικοθρησκευτικών οργανώσεων των μη μουσουλμάνων, επιβεβαιωνόταν, γινόταν όμως λόγος για την αναγκαιότητα μεταρρύθμισης της λειτουργίας τους, με τέτοιο τρόπο ώστε να συμπεριληφθούν περισσότεροι λαϊκοί στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ως προς τη φορολογία, το διάταγμα επαγγελλόταν εκ νέου την κατάργηση του ιλτιζάμ (iltizam) και την αντικατάστασή του από ένα σύστημα άμεσης είσπραξης των φόρων. Tέλος, οριζόταν η κωδικοποίηση του ποινικού και του εμπορικού δικαίου, η ίδρυση τραπεζών, η δυνατότητα αλλοδαπών να κατέχουν ακίνητη περιουσία εντός της Aυτοκρατορίας, η παροχή διευκολύνσεων στην εισαγωγή ευρωπαϊκού κεφαλαίου και η ίδρυση μικτών δικαστηρίων για την εκδίκαση ποινικών και εμπορικών υποθέσεων ανάμεσα σε μουσουλμάνους και μη μουσουλμάνους. Βασικός άξονας του κειμένου ήταν η αρχή της ισότητας, η οποία σε συνδυασμό με την αρχή της αντιπροσώπευσης και την έμφαση που δινόταν στην έννοια του πατριωτισμού, προσέγγιζε τη μοντέρνα αντίληψη της εθνικότητας, η οποία με τη σειρά της βρισκόταν υπό διαμόρφωση ακριβώς εκείνη την εποχή στην Eυρώπη. Tέτοιες αντιλήψεις όμως βρίσκονταν σε αντίθεση με την παραδοσιακή πολιτική ιδεολογία της Aυτοκρατορίας και την ίδια τη νομιμοποίηση της σουλτανικής εξουσίας. 'Eτσι, το Χάτι Χουμαγιούν (Ηatt-i Ηumayun) όχι μόνο επιτάχυνε τη δυναμική του Τανζιμάτ, αλλά παράλληλα κατέδειξε τις εσωτερικές αντιφάσεις του

Πηγή: ΙΜΕ http://www.fhw.gr/projects/tanzimat/gr/main/143.html

2.Φροντιστήριο Τραπεζούντας

Συνθέτοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τα στοιχεία του παραθέματος να παρουσιάσετε στους λόγους στους οποίους οφείλεται η άνθηση των ελληνικών σχολείων στον Πόντο των αρχών του 20ου αιώνα

Η αυγή του 20ού αιώνα βρίσκει τον ελληνισμό του Πόντου κάτω από τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Η οικονομική ανάπτυξη, η οποία αρχίζει ουσιαστικά από τα μέσα του 19ου αιώνα με την υπογραφή του Χάττ-ι-Χουμαγιούν, είναι εκρηκτική και τώρα τεράστιοι όγκοι προϊόντων μετακινούνται από και προς τις δύο κύριες πύλες εισόδου και εξόδου των προϊόντων του Πόντου, δηλαδή τα λιμάνια της Τραπεζούντας και Αμισού, και κυρίως της πρώτης, ενώ ο αμαξιτός δρόμος Τραπεζούντας - Ερζερούμ - Περσίας σφύζει από κίνηση, με πλήθος καραβανιών να μεταφέρουν τα προϊόντα της Ανατολής προς τη Δύση και το αντίστροφο, από και προς την ασιατική ενδοχώρα.

Η οικονομική αυτή ανάπτυξη συμβαδίζει, όπως είναι φυσικό, με μια τεράστιας έκτασης πολιτιστική ανάπτυξη. Ένας πραγματικός μορφωτικός οργασμός παρατηρείται σε όλη την έκταση του Πόντου, με την ίδρυση νέων συλλόγων - σωματείων ή την οργανωτική ανασυγκρότηση παλαιοτέρων, που κύρια κατεύθυνσή τους είναι η στήριξη των σχολείων, η ίδρυση νέων και γενικά η αναδιοργάνωση των δυνάμεων του ελληνισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή την εποχή σχεδόν κάθε χωριό και οικισμός του Πόντου έχει το σχολείο του, που οικοδομείται κατά κανόνα δίπλα στην εκκλησία, γεγονός που και από μόνο του προσδιορίζει βασικά στοιχεία της ιδεολογίας του ποντιακού ελληνισμού.

Η οικονομική και πολιτιστική αυτή ανάπτυξη απαιτεί την ύπαρξη στοιχειωδώς τουλάχιστον καταρτισμένου προσωπικού για να στελεχώσει τις υπό ραγδαία άνοδο - εμπορικές κυρίως - ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά και τη διεύρυνση των περιθωρίων ανάπτυξης των πολιτιστικών και ιδεολογικών στοιχείων των ελληνικών κοινοτήτων της περιοχής. Το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν να παίξουν - κατά τρόπο μάλιστα απολύτως επιτυχή – οι πολλές και αξιόλογες σχολικές μονάδες της περιοχής, με προεξάρχον το Φροντιστήριο Τραπεζούντας το οποίο αποτελεί πρότυπο και σε πολλές περιπτώσεις καθοδηγητή για τις ποντιακές κοινότητες. Οι πολύ μεγαλύτερες, όμως, ανάγκες εκπαίδευσης - οι οποίες τροφοδοτούνται από τις νέες λαμπρές προοπτικές της Τραπεζούντας και του Πόντου - σε σχέση με τα εκπαιδευτικά δεδομένα, επιβάλλουν τον επανασχεδιασμό του εκπαιδευτικού πλαισίου.

Ειδικά για την Τραπεζούντα, η υποδομή του Φροντιστηρίου αδυνατεί να απορροφήσει τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για εκπαίδευση. Σχεδιάζεται ηοικοδόμηση στη θάλασσα, δίπλα και δυτικά του μητροπολιτικού ναού τουΑγίου Γρηγορίου, ενός νέου, μεγάλου τετραώροφου κτιρίου, του οποίου η θεμελίωση πραγματοποιείται το 1899 και τα εγκαίνια λειτουργίας το Σεπτέμβριο του 1902. Το κόστος κατασκευής του κτιρίου αυτού καλύπτεται εξ ολοκλήρου σχεδόν από τις εισφορές των Ποντίων Ελλήνων της Τραπεζούντας, της ευρύτερης περιοχής του Πόντου, αλλά και του εξωτερικού, κατά τρόπο μάλιστα εκπληκτικό: ο καθένας συνεισφέρει σύμφωνα με τις οικονομικές του δυνατότητες (αναλυτική σχετική αναφορά θα γίνει σε επόμενο

κεφάλαιο). Παράλληλα, σε κάθε πόλη, χωριό και οικισμό του Πόντου παρατηρείται ένας απίστευτος οργασμός οικοδόμησης νέων σχολείων. Η βιβλιογραφία αλλά και οι μαρτυρίες της εποχής βρίθουν αναφορών σχετικών με τις έντονες προσπάθειες των Ελλήνων του Πόντου για συνεχή ανάπτυξη των σχολείων τους, μέχρι τις παραμονές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι

προσπάθειες αυτές στηρίζονται αποφασιστικά από πλούσιους Πόντιους ομογενείς του εξωτερικού αλλά και από μια σειρά φιλεκπαιδευτικών συλλόγων που, με μέλη επιφανή στελέχη των ελληνικών κοινοτήτων, ιδρύονται τόσο στην Τραπεζούντα, όσο και στην Κωνσταντινούπολη - όπου υπάρχει αξιόλογη ποντιακή κοινότητα -, αλλά και στις υπόλοιπες πόλεις και κωμοπόλεις του Πόντου.

Πηγή: ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ», ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 24 ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΤΩΝΗ Υ. ΠΑΥΛΙΔΗ ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ

3. [Τραπεζούντα , η αντίστροφη μέτρηση]

Συνδυάζοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε την οικονομική και πνευματική ανάπτυξη της Τραπεζούντας το 19ο αιώνα

Κατά το 18ο αιώνα με τις μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ και κυρίως μετά την υπογραφή του Χάττ-ι-Χουμαγιούν (1856), του σουλτανικού δηλαδή διατάγματος που χορηγεί κάποια μορφή ανεξιθρησκείας στους υπόδουλους λαούς της αυτοκρατορίας, αρχίζει μια εντυπωσιακή πορεία οικονομικής και, κατά συνέπεια, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Αυτή αντανακλάται

στα στατιστικά στοιχεία της εκπαίδευσης, και κυρίως στους αριθμούς των μαθητών, οι οποίοι αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Η ανάπτυξη αυτή ανακόπτεται από τις εσωτερικές έριδες που ταλανίζουν την ελληνική κοινότητα Τραπεζούντας κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

Με την υπέρβαση, όμως, της εσωστρέφειας τα εσωτερικά προβλήματα διευθετούνται και η Τραπεζούντα μπαίνει στον 20ό αιώνα κάτω από τις καλύτερες προϋποθέσεις. Οικοδομείται το νέο εντυπωσιακό τετραώροφο κτίριο του Φροντιστηρίου, με προδιαγραφές απορρόφησης της μεγάλης ζήτησης σε στοιχειωδώς καταρτισμένα στελέχη για τις ραγδαία αναπτυσσόμενες εμπορικές και τραπεζικές επιχειρήσεις. Οι εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης φτάνουν στο απόγειό τους κατά το 1914. Τότε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Μητρόπολης Τραπεζούντας, στην πόλη κατοικούν συνολικά 6.720 οικογένειες, από τις οποίες 2.500 ελληνικές (14.500 περίπου κάτοικοι), 6.720 μουσουλμανικές, 600 αρμενικές, 60 περσικές και 60 φραγκολεβαντίνικες .

Με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, σε συνδυασμό με την τακτική των διωγμών που υιοθετούν οι Νεότουρκοι (Yφn Tόrkler), αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τους Έλληνες της Τραπεζούντας και όλου του Πόντου. Οι δύσκολες συνθήκες που ακολουθούν εξαναγκάζουν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να εγκαταλείψει την πόλη, κυρίως προς την ομόδοξη Ρωσία και τον Καύκασο. Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή που ακολουθεί έχουν τις άμεσες επιπτώσεις τους στην πρωτεύουσα του Πόντου. Το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης Ανταλλαγής των πληθυσμών στη Λωζάννη (30 Ιανουαρίου 1923) βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα, όπου έχει καταφύγει για να αποφύγει το βέβαιο θάνατο.

Πηγή: ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΝΤΟΥ», ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 24 , ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΝΤΩΝΗ Υ. ΠΑΥΛΙΔΗ, ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Χάτι Σερίφ – Χάτι Χιουµαγιούν»- σελ. 245 (Το δυσµενές κλίµα … συνείδησης)

«Φροντιστήριο της Τραπεζούντας»- σελ. 248 (Το Φροντιστήριο … συνείδησης )

«Ελληνικό τυπογραφείο Τραπεζούντας»- σελ. 248 (Το ελληνικό τυπογραφείο … πολίτευμα )

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

(1839) : [σελ. 245], «ΧάτιΣερίφ»

(1856): [σελ. 245], «Χάτι Χουμαγιούν»

μέχρι το 1869: [σελ. 246], η Τραπεζούντα ελέγχει το 40% του εμπορίου της Περσίας και το διαμετακομιστικό εμπόριο

1869 :[σελ. 246], ολοκληρώνεται η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ και αρχίζει η παρακμή του λιμανιού της Τραπεζούντας και μετά το 1883 : [ σελ. 246], τραπεζικοί και εμπορικοί οίκοι της Τραπεζούντας ελέγχουν την οικονομία του Ανατολικού Πόντου

1869 : [σελ. 246- 248], η πλειοψηφία των επιχειρήσεων 156/214 στην Αμισό ανήκουν σε Έλληνες.

1682 :[σελ. 248], ίδρυση Φροντιστηρίου Τραπεζούντας

1922: [σελ. 248], χρονιά ως την οποία λειτουργεί το Φροντιστήριο Τραπεζούντας

αρχές 20ου αι: [σελ. 248], κάθε ποντιακό χωριό έχει εκκλησία και σχολείο

1913 : [σελ. 248] , στατιστικές Πανάρετου και στοιχεία Λαμψίδη για τον ελληνισμό του Πόντου

1880 : [σελ. 248], ελληνικό τυπογραφείο στην Τραπεζούντα

1828-1829: [σελ. 248], ρωσο-οθωμανικός πόλεμος

1866-67: [σελ. 248], κρητική εξέγερση

1912: [σελ. 248], Έλληνες της Σαμψούντας προσφέρουν 12.000 λίρες στο ελληνικό ναυτικό

20ος αι: [σελ. 248], προβάδισμα του ελληνισμού του Πόντου σχετικά με άλλες εθνότητες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε

ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

(Από το διαδίκτυο:http://www.zoo.gr/tvplayer/132040)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Οικονομική και πνευματική ανάπτυξη

2. Αγώνες για τη δημιουργία μιας αυτόνομης ποντιακής δημοκρατίας

3. Η μεθοδευμένη εξόντωση (γενοκτονία) των ελλήνων του Πόντου



Ακολουθούν video από την εκπομπή της ΕΤ 3 Αληθινά σενάρια με θέμα τη γενοκτονία των Ποντίων


 1


2


3


4


5


6

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Download:

FLVMP43GP

Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΜΕ ΞΕΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΝΕΟ ΛΕΥΚΩΜΑ «Αρχαία ελληνικά στην Τουρκία»

Του Μανώλη Πιµπλή

Την ώρα που σε µια αφιερωµατική έκδοση-λεύκωµα έλληνες ερευνητές αποκαλύπτουν θησαυρούς της Παναγίας Σουµελά από τις αποθήκες του Μουσείου της Τραπεζούντας και της Αγιάς Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη, ένα ολοσέλιδο ρεπορτάζ στη βρετανική εφηµερίδα «The Independent» – µε παραποµπή και στο κύριο άρθρο της! – για τους 5.000 εναποµείναντες µουσουλµάνους πέριξ της Τραπεζούντας που µιλάνε µια ποντιακή διάλεκτο, κοντινή στα αρχαία ελληνικά, επαναφέρει στο προσκήνιο τον ελληνισµότου Πόντου και τη µακραίωνη επιβίωση της γλώσσας του. Τα ποντιακά που µιλούν οι περίπου 5.000 κάτοικοι χωριών κοντά στην Τραπεζούντα, στο σπουδαίο κέντρο του Πόντου που ανήκει σήµερα στην Τουρκία, είναι µια διάλεκτος αξιοσηµείωτα κοντά στα αρχαία ελληνικά και θα µπορούσε να δώσει πολλά στοιχεία για την ίδια τη γλώσσα του Σωκράτη και του Πλάτωνα, γράφει ο Στιβ Κόνορ στην εφηµερίδα «The Independent».

Τα λεγόµενα «ρωµαίικα», όπως λέει η ελληνίδα λέκτορας στο Πανεπιστήµιο του Κέµπριτζ Ιωάννα Σιταρίδου, «διατηρούν έναν εντυπωσιακό αριθµό χαρακτηριστικών της γραµµατικής που δίνουν µια αύρα αρχαίων ελληνικών, χαρακτηριστικών που έχουν εντελώς χαθεί από τιςάλλες παραλλαγές των σύγχρονων ελληνικών. Η χρήση του απαρέµφατου χάθηκε από όλες τιςάλλες ελληνικές διαλέκτους. Στα ρωµαίικα, όχι µόνο διατηρήθηκε το απαρέµφατο, αλλά βρίσκουµε επίσης και απαρεµφατικές δοµές που δεν είχαν παρατηρηθεί προηγουµένως και που µόνο σε λατινογενείς γλώσσες έχουν το αντίστοιχό τους».

Τα χωριά που µιλούνρωµαίικα, τα οποία δενέχουν γραπτή εκδοχή, γράφει η εφηµερίδα «The Independent», διατηρούν και άλλα χαρακτηριστικά γεωγραφικής και πολιτισµικής αποµόνωσης. Οι άνθρωποι εκεί σπάνια παντρεύονται εκτός κοινότητας και παίζουντη δική τους µουσική µε το δικό τους όργανο, τη λύρα.

«Γνωρίζω µόνο έναν άντρα που παντρεύτηκε έξω από το χωριό του», παρατηρεί η Ιωάννα Σιταρίδου. «Και ηµουσική είναι τόσο χαρακτηριστική, που δεν µπορείς να την µπερδέψεις µε κάποιαάλλη». Η λέκτορας του Κέµπριτζ ξεκίνησε την ακαδηµαϊκή της πορεία από τη συγκριτική ιστορική µελέτη των λατινογενών γλωσσών(ιδιαίτερα των ισπανικών και των παλαιών γαλλικών), έκανε όµως έρευνες και για την ιστορική σύνταξη των ελληνικών διαλέκτων – ιδίως των ποντιακών ελληνικών και των κυπριακών.

Οι οµιλούντες τα ρωµαίικα,λέει, είναι σήµερα ευλαβείςµουσουλµάνοι, γι’ αυτό και τους επετράπη η παραµονήτους στον Πόντο µετά τη Συνθήκη της Λωζάννης και την ανταλλαγήτων πληθυσµών. Αλλά αλλεπάλληλα κύµατα µετανάστευσης, όπως και η κυρίαρχη επιρροή της τουρκόφωνης πλειονότητας, από κοινού µε την απόλυτη απουσία των ρωµαίικων από τη δηµόσιασφαίρα, τα τοποθετούν αυτόµαταστη λίστα των γλωσσών που διατρέχουν τονµεγαλύτερο, παγκοσµίως, κίνδυνο εξαφάνισης.


Κίνδυνος εξαφάνισης

«Με 5.000 µόνο οµιλούντες τη γλώσσα να έχουν αποµείνει στην περιοχή, τα ρωµαίικα θα είναι σύντοµα µια γλώσσα του παρελθόντος παρά ένα ζωντανό ιδίωµα. Με την εξαφάνισή τους θα χαθεί µια µοναδική ευκαιρία να ξεκλειδώσει ο τρόπος µε τον οποίο η ελληνική γλώσσα εξελίχθηκε», υποστηρίζει η γλωσσολόγος Ιωάννα Σιταρίδου.

Μελέτες της γραµµατικής των ρωµαίικων δείχνουν ότι µοιράζονται πάµπολλες οµοιότητες µε την ελληνική κοινή, τη γλώσσα των ελληνιστικών και ρωµαϊκών χρόνων (4ο αι. π.Χ. - 4ος αι. µ.Χ.). Τα νέα ελληνικά, πάλι, υπέστησαν σηµαντική διαφοροποίηση και θεωρείται ότι προέρχονται από τα βυζαντινά ελληνικά που µιλιόνταν µεταξύ 7ου και 13ου αιώνα.

Πηγή: Εφημερίδα τα Νέα

9. Η οριστική λύση του Κρητικού ζητήματος

Οι σημειώσεις του μαθήματος




Βίντεο σχετικό με την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα

ΠΗΓΕΣ

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε με ποιες συνθήκες έγινε δυνατή η οριστική λύση του Κρητικού ζητήματος

Την 1η Δεκεμβρίου 1913, παρόντος του πρωθυπουργού της Ελλαδας Ελευθερίου Βενιζέλου, δύο αγωνιστές των κρητικών επαναστάσεων, ο Χατζημιχάλης Γιάνναρης και ο Αναγνώστης Μάντακας, ύψωσαν την ελληνική σημαία στο φρούριο Φιρκά. Ήταν η δικαίωση των πολυετών προσπαθειών του Βενιζέλου στο επαναστατικό πεδίο, καρπός των καίριων στρατηγικών επιλογών του στον τομέα της διπλωματίας. Ταυτόχρονα, ήταν η δικαίωση για πολλές γενιές Κρητικών, που είχαν αγωνιστεί με σθένος, οργανώνοντας επαναστάσεις και εξεγέρσεις, με μοναδικό πόθο την ένωση με την Ελλάδα.
…………………………………….
Τρεις ήταν οι διεθνείς συνθήκες με τις οποίες ρυθμίστηκε κατά τρόπο απόλυτο και οριστικό το κρητικό ζήτημα.
Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913) επισφραγίστηκε ο τερματισμός του Α’ Βαλκανικού Πολέμου (1912 - 13) με τη διανομή των εδαφών που αποσπάστηκαν από την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία στους νικητές (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο). Η Συνθήκη υπογράφηκε μετά από κοπιώδεις διαπραγματεύσεις, συνεννοήσεις και διαβήματα. Ο Σουλτάνος παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας, ή οποιοδήποτε άλλο, στην Κρήτη, η οποία παραχωρήθηκε στα τέσσερα βαλκανικά κράτη (άρθρο 4). Επίσης, παραχώρησε στις νικήτριες χώρες όλα τα εδάφη της Αυτοκρατορίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που βρίσκονταν δυτικά της γραμμής Αίνου (πόλη στις εκβολές του ποταμού Έβρου) – Μηδείας (πόλη στη Μαύρη Θάλασσα), εκτός της Αλβανιας, η οποία ανακηρυσσόταν ανεξάρτητη ηγεμονία (αρ. 2). Στις διαπραγματεύσεις κρίσιμο ρόλο διαδραμάτισαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ρωσία), στα οποία αναγνωρίστηκε το δικαίωμα να αποφασίσουν για τα ζητήματα που αφορούσαν την Αλβανία (αρ. 3) και την τύχη όλων των νησιών του Αιγαίου, εκτός από την Κρήτη (αρ. 5).
Πριν την επικύρωση της Συνθήκης του Λονδίνου ξέσπασε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913), που υπογράφηκε ανάμεσα στη Βουλγαρία, ηττημένη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου και τις νικήτριες (Ελλάδα, Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβούνιο), καθορίστηκαν τα νέα σύνορα της Βουλγαρίας με τις τρεις πρώτες χώρες. Με τη συνθήκη αυτή έγινε ένα σημαντικό βήμα για την εκπλήρωση των ελληνικών διεκδικήσεων. Η έκταση του ελληνικού κράτους διπλασιάστηκε, η Ελλάδα απέκτησε περιοχές με ιδιαίτερη γεωπολιτική σημασία, ο πληθυσμός έφτασε τα 4,7 εκατ. Η διεθνής θέση της χώρας βελτιώθηκε σημαντικά.
Η Βουλγαρία παραιτήθηκε ρητώς από κάθε αξίωσή της στην Κρήτη (αρ. 5), ενώ θεωρήθηκε περιττό να ζητηθεί αντίστοιχη παραίτηση από τα άλλα δύο κράτη στα οποία είχε παραχωρηθεί με τη Συνθήκη του Λονδίνου, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις συνέχιζαν να θεωρούν δεσμευτικούς τους όρους της Συνθήκης του Λονδίνου, καθώς αυτοί εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους. Έτσι, η Συνθήκη αυτή αποτέλεσε ένα «προκαταρκτικό» πρωτόκολλο με βάση το οποίο ακολούθησε το πρωτόκολλο της Πρεσβευτικής Διάσκεψης (των Μεγάλων Δυνάμεων). Σύμφωνα με αυτό κάθε σύμμαχος χώρα θα μπορούσε να συνάψει οριστική διμερή συνθήκη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην οποία να ρυθμίζονται λεπτομερώς τα επιμέρους διμερή θέματα.
Η Συνθήκη των Αθηνών (1/14 Νοεμβρίου 1913) υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και επικύρωσε όσα «προκαταρκτικώς» είχαν συνομολογηθεί με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Ήταν, σύμφωνα με τον Βενιζέλο, «η τελευταία λέξη επί του κρητικού ζητήματος», καθώς με την επικύρωση της Συνθήκης του Λονδίνου εξέλιπε κάθε ίχνος τουρκικής επικυριαρχίας στην Κρήτη. Η οριστική προσάρτηση της Κρήτης στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ένα μήνα μετά, την 1η Δεκεμβρίου 1913.

Αποσπάσματα από συνέντευξη του του Νικολάου Εμμ. Παπαδάκη στην εφημ. Χανιώτικα Νέα
(ημερομηνία δημοσίευσης, 1-12-2009)
Ο Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης είναι Γενικός Διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών & Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος

Η τελετή της Ένωσης της Κρήτης

Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και συνδυάζοντάς τα με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε το γεγονός της επίσημης τελετής της Ένωσης της Κρήτης

Στην πράξη, η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε την 1 Φεβρουαρίου του 1913, όταν αφαιρέθηκαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες (μαζί με τους ιστούς) των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας και υψώθηκε η Ελληνική σημαία. Τότε εξαφανίστηκαν από το νησί τα τελευταία σύμβολα της επικυριαρχίας και της προστασίας. Μια μαρμάρινη επιγραφή που στήθηκε εκεί, έγραφε: ΕΠΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α', ΕΝΤΑΥΘΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913, ΑΠΕΤΙΝΑΧΘΗ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ ΛΕΙΨΑΝΟΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ, ΑΓΩΝΙΑΣ ΕΤΗ 267 ΜΗΝΕΣ 7 ΗΜΕΡΕΣ 7.
Το πρωί της 1ης Δεκεμβρίου του 1913, ημέρα Κυριακή, έξω από το λιμάνι της πόλης των Χανίων αγκυροβόλησε ο Ελληνικός στόλος με τη ναυαρχίδα του, το θρυλικό θωρηκτό Αβέρωφ, υπό το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη.
Στην αποβάθρα του λιμανιού αποβιβάστηκαν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α', ο διάδοχος πρ/ας Γεώργιος, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος και πολλοί αξιωματούχοι του Ελληνικού κράτους. Τους υποδέχτηκαν ο Λουκάς Ρούφος Κανακάρης, γενικός διοικητής Κρήτης από 24-9-1913, ο επίσκοπος Κυδωνιάς και Αποκορώνου Αγαθάγγελος, ο δήμαρχος Χανίων Μανώλης Μουντάκης. οι μεγάλοι δοξασμένοι αρχηγοί των Κρητικών επαναστάσεων Αναγνώστης Μάντακας και Χατζή Μιχάλης Γιάνναρης μαζί με πολλούς αρχηγούς και αγωνιστές από όλα τα διαμερίσματα της Κρήτης και πλήθος λαού απ' όλο το νησί.
Από την αποβάθρα σχηματίστηκε πομπή που κατέληξε στο Μητροπολιτικό Ναό της Τριμάρτυρης, όπου τελέστηκε δοξολογία. Μετά σχηματίστηκε πάλι πομπή, με επικεφαλής τους επισήμους και όλοι μαζί, βαδίζοντας σιγά και επιβλητικά, στη στολισμένη με μυρτιές και δάφνες παραλία των Χανίων, ανέβηκαν στο εσωτερικό του φρουρίου του Φιρκά.

Στη βορειοανατολική γωνία του φρουρίου υπήρχε ο ιστός της σημαίας. Ο λιμενάρχης Χανίων Γεώργιος Κουρκούτης έδεσε την ελληνική σημαία στο σχοινί του ιστού και παρέδωσε το σχοινί στο βασιλιά για να την υψώσει. Ο βασιλιάς, σε ένδειξη σεβασμού και τιμής προς όλους τους αγωνιστές της λευτεριάς της Κρήτης, έδωσε το σχοινί στους αρχηγούς Χατζή Μιχάλη Γιάνναρη και Αναγνώστη Μάντακα, τους οποίους παρασημοφόρησε την ίδια ημέρα με το "Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος", και μαζί ύψωσαν την ελληνική σημαία, σύμβολο της ένωσης της Κρήτης με τη Μητέρα Ελλάδα.
Ο ιστός που υψώθηκε η ελληνική σημαία στο Φιρκά ήταν ο ίδιος στον οποίο υψωνόταν στο νησάκι της Σούδας επί μία δεκαπενταετία η τουρκική σημαία. Μετά την αφαίρεση των ιστών από το νησάκι της Σούδας, τον Φεβρουάριο του ιδίου έτους, ο λιμενάρχης Χανίων Κουρκούτης Γεώργιος τους παρέλαβε και τους φύλαξε όλους, βάζοντας διακριτικά στον καθένα.
Όταν του ανατεθεί να τοποθετήσει ιστό στο Φιρκά, σκέφτηκε ότι η καλύτερη εκδίκηση για την Κρητική αγωνία στην περίσταση αυτή θα ήταν να τοποθετήσει εκεί έναν από αυτούς που αφαιρέθηκαν από τη νησίδα της Σούδας ή αυτόν της τουρκικής ή αυτόν της αγγλικής σημαίας. Τελικά τοποθετήθηκε ο ιστός της τουρκικής σημαίας. Κανείς δεν γνώριζε το μυστικό του λιμενάρχη, ο οποίος το απεκάλυψε αργότερα. Τότε υψώθηκε και η ελληνική σημαία που είχαν κατεβάσει οι Μεγάλες Δυνάμεις από το Φιρκά στις 5 Αυγούστου του 1909.

Οι λαϊκές εκδηλώσεις υπήρξαν πρωτοφανείς με δεξιώσεις στο φιλολογικό σύλλογο "Χρυσόστομος" και το Διοικητήριο, λαμπαδηφορίες και λαϊκά ξεφαντώματα. Αιώνες αγώνων, αιμάτων και δακρύων είχαν βρει πια την ιστορική δικαίωση τους.
Πηγή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ http://kmas01.pblogs.gr/2008/11/95-hronia-enwsh-krhths-elladas.html

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Η Ένωση της Κρήτης µε την Ελλάδα»- σελ. 220 (Την 1η Δεκεµβρίου 1913 … ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ.)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

(Οκτώβριος 1912): [σελ. 219], έκρηξη βαλκανικών πολέμων
12 Οκτωβρίου 1912 : [σελ. 219], ο Βενιζέλος στέλνει στην Κρήτη ως Γενικό Διοικητή το φίλο του Στέφανο Δραγούμη.
14 Φεβρουαρίου 1913: [σελ. 219], αφαιρέθηκαν από τη Σούδα οι σημαίες Μ Δυνάμεων και Τουρκίας
(30 Μαΐου 1913): [σελ. 219], άρθρο 4 Συνθήκης Λονδίνου, ο Σουλτάνος παραιτείται από όλα τα δικαιώματά του στην Κρήτη.
(14 Νοεμβρίου 1913): [σελ. 219], ιδιαίτερη Συνθήκη Ελλάδας Τουρκίας με την οποία ο Σουλτάνος παραιτείται από όλα τα δικαιώματα του στην Κρήτη.
1 Δεκεμβρίου 1913:[σελ. 220], επίσημη κήρυξη ένωσης Κρήτης με Ελλάδα.

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝ ΚΡΗΤΗ
1669-1913
ΗΤΟΙ, 267 ΕΤΗ, 7 ΜΗΝΕΣ, 7 ΗΜΕΡΑΙ
ΕΤΗ ΑΓΩΝΙΑΣ

8. Η μετάκληση του Βενιζέλου...

Οι σημειώσεις του μαθήματος

Δημοτικός Κήπος Χανίων, Σεπτέμβριος 1910. Ο Βενιζέλος μεταξύ φίλων και συναγωνιστών την ημέρα αναχώρησής του για την Αθήνα, προκειμένου ν’ αναλάβει την πρωθυπουργία της Ελλάδας.

ΠΗΓΕΣ

Ο Βενιζέλος στην Αθήνα

Συνθέτοντας τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες του ιστορικού παραθέματος να εξηγήσετε τη στάση του Βενιζέλου , ως πρωθυπουργού πλέον της Ελλάδας, απέναντι στις επίμονες παρακλήσεις των συμπατριωτών του να επισπεύσει τις διαδικασίες για την ένωση

Η θητεία του Βενιζέλου ως Προέδρου της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κρήτης έληξε απότομα όταν εξελέγη πρώτος βουλευτής Αττικοβοιωτίας στις ελληνικές εκλογές της 8 Αυγούστου 1910 και αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Αθήνα. Εκεί ανοιγόταν γι’ αυτόν μια νέα σταδιοδρομία που τον απομάκρυνε οριστικά από την ενεργό πολιτική δραστηριότητα της Κρήτης. Παραιτήθηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή και στις 5 Σεπτεμβρίου επέστρεψε στην Αθήνα, όπου ο Βασιλιάς Γεώργιος τού ανέθεσε το σχηματισμό Κυβέρνησης.

Μία από τις προτεραιότητες του Βενιζέλου ως Έλληνα πρωθυπουργού ήταν να προετοιμάσει τη χώρα οικονομικά, στρατιωτικά και διπλωματικά για την επερχόμενη νέα κρίση του ανατολικού ζητήματος. Στο αρχικό της στάδιο αυτή η πολιτική συνεπαγόταν άμεσα μέτρα για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων που είχαν διαταραχθεί από την πολιτική αστάθεια της προηγούμενης περιόδου και την απόφαση του Βενιζέλου και άλλων Κρητών να θέσουν υποψηφιότητα για τις ελληνικές βουλευτικές εκλογές. Σε όλους τους τόνους και με κάθε ευκαιρία δήλωνε ότι η Ελλάδα σκοπεύει να καταστεί παράγοντας ειρήνης στην Ανατολή και ότι διακατέχεται από πνεύμα φιλίας προς την Τουρκία. Η πολιτική αυτή είχε άμεση σχέση με τη στάση που τηρούσε απέναντι στις ενέργειες των Κρητών.

Πηγή : ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" http://venizelos-foundation.gr/multimedia/

Συνδυάζοντας πληροφορίες των ιστορικών παραθεμάτων με τις ιστορικές σας γνώσεις να στηρίξετε τη φράση : «Αλλά ο Βενιζέλος, ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, με το οξύτατο πολιτικό του αισθητήριο γνώριζε ότι δεν είχε φθάσει ακόμη το πλήρωμα του χρόνου»( για τη λύση του Κρητικού ζητήματος)

1.Η Κρητική Πολιτεία χωρίς τον Βενιζέλο

Στην Κρήτη μετά την παραίτηση του Βενιζέλου σχηματίστηκε Κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Μανούσο Κούνδουρο.

Από την Αθήνα και από την υπεύθυνη θέση του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης, ο Βενιζέλος εξακολουθούσε να χειρίζεται το κρητικό ζήτημα με άμεσο στόχο την ένωση, με την ίδια τακτική που υιοθετούσε σταθερά στην Κρήτη- μικρές τακτικές κινήσεις που δεν θα εξέθεταν την Κρήτη στον κίνδυνο επιστροφής των διεθνών στρατευμάτων.

Η Κρήτη ωστόσο, όπου κυριάρχησαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι και λιγότερο οξυδερκείς πολιτικοί εν γένει, πέρασε αμέσως σε περίοδο μεγάλης αναταραχής.

Στις 10 Νοεμβρίου 1910 η Συνέλευση επανέλαβε τις εργασίες που είχαν διακοπεί με ψήφισμα υπέρ της Ένωσης. Η πράξη αυτή αποτελούσε υπονόμευση της προσπάθειας του Βενιζέλου να κερδίσει χρόνο μέχρι την επόμενη κρίση του ανατολικού ζητήματος προκειμένου να αναδιοργανώσει την Ελλάδα οικονομικά και στρατιωτικά και να διαπραγματευθεί τις αναγκαίες βαλκανικές συμμαχίες.

Παράμετρος της προσπάθειας να κερδίσει χρόνο ήταν η καλλιέργεια καλών σχέσεων με την Πύλη. Διαμήνυσε στους πολιτικούς του φίλους στην Κρήτη να εγκαταλείψουν κάθε σκέψη για μονομερή ενέργεια, διότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να διεξαγάγει πόλεμο με την Τουρκία.

Αλλά η Συνέλευση επέμεινε. Συνέστησε μάλιστα ειδικό ταμείο για τη χρηματοδότηση πολιτοφυλακής που θα απέτρεπε οποιαδήποτε απόπειρα των Δυνάμεων να επαναφέρουν τα κυριαρχικά δικαιώματα του Σουλτάνου. Η πράξη αυτή εξόργισε τη Βρετανία, που σχολίασε ότι αντί οι Κρήτες να σπαταλούν χρήματα για εξοπλισμούς, έπρεπε να πληρώσουν τα χρέη τους. Παρά την κατακραυγή που προκάλεσε, αυτή η πρωτοβουλία έμεινε χωρίς αποτέλεσμα, καθώς ο αρχικός ενθουσιασμός υποχώρησε.

2.Η απόπειρα των Κρητών να εισβάλουν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο

Η αποφασιστική στάση του Βενιζέλου απέναντι στους Κρήτες επαναστάτες είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που ανέμεναν οι αντίπαλοί του. Ενίσχυσε τη θέση του τόσο απέναντι στις Δυνάμεις όσο και απέναντι στο ελληνικό εκλογικό σώμα. Οι εκλογές της 11 Μαρτίου ενίσχυσαν την πολιτική του επιρροή. Έτσι, με ανανεωμένο κύρος μπορούσε να αντιμετωπίσει τη νέα πρόκληση των Κρητών πληρεξουσίων να παραστούν στην έναρξη των εργασιών της νέας Βουλής. 69 πληρεξούσιοι έφυγαν από την Κρήτη, από αυτούς κάπου είκοσι έπεσαν στα χέρια των Βρετανών. Οι υπόλοιποι έφτασαν στην Αθήνα, όπου είχαν την υποστήριξη των κομμάτων της αντιπολίτευσης και του ίδιου του Δημάρχου Αθηναίων Σπυρίδωνα Μερκούρη. Στις 13 Απριλίου η Κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα αναβολής της έναρξης των εργασιών της Βουλής για τις 19 Μαΐου. Η ύστατη έκκληση του Βενιζέλου να μην επιμείνουν οι πληρεξούσιοι σε μία ενέργεια που θα καθόριζε το μέλλον του νησιού δεν απέδωσε. Η ατμόσφαιρα στην Αθήνα ενέπνεε ανησυχία, καθώς ούτε η Διαρκής Επιτροπή, ούτε οι πληρεξούσιοι είχαν αποφασίσει ποια στάση θα τηρούσαν.

Οι εικόνες που αντίκρισε η Αθήνα στις 19 Μαΐου ήσαν πρωτοφανείς. Τελικά επετράπη σε μία αντιπροσωπεία να δει την Κυβέρνηση. Στη συνάντησή τους με το Βενιζέλο, επέμειναν στην απόφασή τους να εκβιάσουν την είσοδό τους στη Βουλή. Όταν εκείνος τους δήλωσε ότι θα ανέβαλε την έναρξη των εργασιών, εκείνοι αποφάσισαν να αποσυρθούν.

Μέσα στην αίθουσα του Κοινοβουλίου ο Πρόεδρος διάβασε επιστολή με την οποία ο Βενιζέλος ανακοίνωνε την απόφασή του να μην επιτρέψει την είσοδο των Κρητών. Στη συνέχεια ο Βενιζέλος απέσπασε την έγκριση του σώματος για αναβολή των εργασιών της Βουλής μέχρι την 1η Οκτωβρίου. Για μία ακόμη φορά το κρητικό ζήτημα είχε προκαλέσει εμπόδιο στην ομαλή λειτουργία του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος στην Ελλάδα. Αλλά ο κίνδυνος της ανακατάληψης της Κρήτης από τα διεθνή στρατεύματα είχε αποτραπεί. Και λίγες μέρες αργότερα οι Βρετανοί απελευθέρωσαν τους πληρεξουσίους που κρατούσαν.

Πηγή : ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" http://venizelos-foundation.gr/multimedia/

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

(1909): [σελ. 218], επανάσταση στο Γουδί

(Σεπτέμβριος 1910): [σελ. 218], Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος καλεί το Βενιζέλο για να αναλάβει την πρωθυπουργία στην Ελλάδα.

1911( τέλος) : [σελ. 219], αναταραχή στην Κρήτη μετά την άρνηση Βενιζέλου να δεχθεί τους Κρήτες βουλευτές

(3 Ιανουαρίου 1912): [σελ. 219], συγκρότηση Επαναστατικής Συνέλευσης στην Κρήτη

7. Τα γεγονότα των ετών 1909 - 1913

Οι σημειώσεις του μαθήματος








Ο Ελ. Βενιζέλος είχε επιβληθεί ως η κορυφαία

πολιτική προσωπικότητα στην Κρήτη

ΠΗΓΕΣ


Τα γεγονότα των ετών 1909-1913

Με βάση τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου και του ακόλουθου παραθέματος περιγράψετε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, της προσωρινής Κυβέρνησης της Κρήτης και των Μ. Δυνάμεων όταν υψώθηκε στο φρούριο του Φιρκά η Ελληνική σημαία.

 

Η εξέλιξη στο μεταξύ διαφόρων διεθνών γεγονότων ενισχύει τον πόθο των Κρητών για την Ενωση. Το Σεπτέμβριο του 1908, κι ενώ ο Ζαΐμης απουσιάζει στην Αίγινα, πραγματοποιείται παγκρήτια συγκέντρωση στα Χανιά, που κηρύσσει την κατάργηση της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και την Ένωσή της με την Ελλάδα. Η Κρητική Βουλή επικυρώνει τη λαϊκή αυτή θέληση και συγκροτεί προσωρινά Κυβέρνηση διακομματικού χαρακτήρα, με πρόεδρο τον Α. Μιχελιδάκη, που αναλαμβάνει και διοικεί το Νησί στο όνομα του βασιλιά των Ελλήνων Γεωργίου Α.
Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τουρκική, αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχωρεί στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης.
Οι Μ. Δυνάμεις δεν φαίνεται να αντιδρούν στις νέες εξελίξεις.
Με την ύψωση όμως της ελληνικής σημαίας στο φρούριο του Φιρκά, στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων, αρχίζει η αντίδρασή τους και απαιτούν αμέσως την υποστολή της.
Δεν βρίσκεται όμως Κρητικός, για να αναλάβει τέτοιο ρόλο και αποβιβάζεται μεικτό άγημα που αποκόβει τον ιστό της σημαίας. Η ελληνική κυβέρνηση, ανήμπορη για οποιαδήποτε δράση και βλέποντας τον κίνδυνο τουρκικής απόβασης στο Νησί, προβαίνει σε συστάσεις στους Κρητικούς, προς το σκοπό να ακολουθούν τις υποδείξεις των Μ. Δυνάμεων.
…
Πηγή: http://www.kairatos.com.gr/enosikritiselladas.htm

 

 

Υποστολή της ελληνικής σημαίας

Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και συνδυάζοντάς τα με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε το γεγονός της υποστολής της ελληνικής σημαίας από το φρούριο του Φιρκά



Από την αρχή της περιόδου της αυτονομίας στην Κρήτη τα στρατεύματα ξηράς των τεσσάρων δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας. Ρωσίας) ύψωναν καθημερινά τις σημαίες τους στο φρούριο του Φιρκά στα Χανιά, μαζί με τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας. Αυτό γινόταν μέχρι τον Ιούλιο του 1909, που συντελέστηκε η ολοκληρωτική εκκένωση της Κρήτης από τα στρατεύματα τους οπότε αποχωρώντας υπέστειλαν τις σημαίες τους και έμεινε μόνο η σημαία της Κρητικής Πολιτείας.

Την επομένη της αποχώρησης των στρατιωτικών τμημάτων, οι Κρητικοί, εκδηλώνοντας για πολλοστή φορά τον πόθο τους για ένωση, έσπευσαν να υψώσουν στο Φιρκά την ελληνική σημαία στη θέση εκείνης της αυτονομίας.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντέδρασαν, ζήτησαν από τους Κρητικούς να κατεβάσουν τη σημαία και επειδή αυτοί αρνήθηκαν, στις 5 Αυγούστου του 1909 το πρωί την ώρα που ο κόσμος κοιμόταν στα σπίτια του ώστε να αποφευχθούν αντιδράσεις τέσσερις ναύτες ένας από κάθε Δύναμη, κρατώντας από ένα τσεκούρι και συνοδευόμενος από έναν αξιωματικό, ανέβηκαν στο φρούριο και χτυπώντας διαδοχικά τον ιστό με την ελληνική σημαία τον έκοψαν. Κατόπιν τον τεμάχισαν σε τέσσερα ίσα μέρη, πήρε κάθε αξιωματικός από ένα αφήνοντας την Ελληνική σημαία εκεί.

Πηγή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ http://kmas01.pblogs.gr/2008/11/95-hronia-enwsh-krhths-elladas.html

 

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1898: [σελ. 218], υπογραφή πολιτικού καθεστώτος Κρήτης
Μάρτιος 1910: [σελ. 218], εκλογές μετά την παραίτηση Προσωρινής Κυβέρνησης
(17 Μαΐου 1910): [σελ. 218], σχηματισμός κυβέρνησης από το κόμμα του Βενιζέλου

6. Η κατάλυση της Αρμοστείας...

Οι σημειώσεις του μαθήματος




Γ. Θεοτόκης
Η κυβέρνηση Θεοτόκη υπέδειξε την ανάγκη λαϊκών κινητοποιήσεων

ΠΗΓΕΣ

 

1. Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών

 

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε το διεθνές πολιτικό σκηνικό στο πλαίσιο του οποίου διατυπώθηκε το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών

 

Η Βουλγαρία έσπευσε να ανακηρύξει την ανεξαρτησία της από την τουρκική επικυριαρχία και η Αυστρία να προσαρτήσει τις επαρχίες Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Οι Κρήτες απογοητευμένοι από την παρελκυστική πολιτική των Δυνάμεων θεώρησαν την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το κίνημα των Νεοτούρκων ως μία κατάλληλη ευκαιρία να κηρύξουν την Ένωση.
Έτσι στις 24 Σεπτεμβρίου 1908 η Κυβέρνηση της Κρήτης εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο κήρυξε την ένωση της Κρήτης.
Παράλληλα την ίδια ημέρα έγιναν συλλαλητήρια στα Χανιά και στις άλλες κρητικές πόλεις καθώς και σε όλους τους Δήμους της Κρήτης κατά τα οποία ο λαός κηρύσσει την ανεξαρτησία της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις στην κίνηση αυτή των Κρητών δεν ήταν καταρχήν αρνητικές. Δήλωσαν δε ότι θα μπορούσαν να συζητήσουν το θέμα με την Τουρκική Κυβέρνηση, εφόσον στο νησί δεν διασαλευόταν η δημόσια τάξη.
Οι Νεότουρκοι όμως αντέδρασαν δυναμικά, επιθυμώντας την πρώτη διπλωματική επιτυχία τους, εκτιμώντας ότι ούτε οι Δυνάμεις επιθυμούσαν διακαώς την Ένωση. Έτσι οι Δυνάμεις στη διακοίνωσή τους προς την Τουρκία τον Ιανουάριο του 1909 υπογράμμιζαν ότι για να πραγματοποιηθεί η Ένωση απαιτείται πάντοτε η σύμφωνη γνώμη της Πύλης.

 

Πηγή : http://www.goodnet.gr/index.php?id=32,11991,0,0,1,0

 

 

2. Η κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε τα γεγονότα τα οποία σηματοδότησαν την κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη

 

Τον Σεπτέμβριο του 1908 ο αυτοκράτορας της Αυστρουγγαρίας ανακοίνωσε την προσάρτηση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και ο ηγεμόνας της Βουλγαρίας την ανεξαρτησία της.
Οι Κρητικοί δεν έχασαν την ευκαιρία. Στις 24 Σεπτεμβρίου 1908 ξέσπασε επανάσταση στο νησί. Χιλιάδες πολίτες των Χανίων και των γύρω περιοχών την ημέρα αυτή συγκρότησαν συλλαλητήριο, στο οποίο ο Βενιζέλος κήρυξε την οριστική ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα. Έχοντας συνεννοηθεί με την ελληνική κυβέρνηση, ο Ζαΐμης αναχώρησε για την Αθήνα πριν από το συλλαλητήριο.

 

Συγκλήθηκε η συνέλευση και κήρυξε την ανεξαρτησία της Κρήτης, η σημαία της κρητικής πολιτείας υποστάλληκε για να δώσει την θέση της στην ελληνική, οι δημόσιοι υπάλληλοι ορκίσθηκαν πίστη στον βασιλιά Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας, ενώ διορίστηκε πενταμελής εκτελεστική επιτροπή με την εντολή να κυβερνήσει το νησί εν ονόματι του βασιλιά των Ελλήνων και σύμφωνα με τους νόμους του ελληνικού κράτους. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο Μιχελιδάκης με τον Βενιζέλο υπουργό Εξωτερικών και Δικαιοσύνης. Τον Απρίλιο του 1910 συγκλήθηκε νέα συνέλευση, της οποίας ο Βενιζέλος εκλέχθηκε πρόεδρος ενώ κατόπιν έγινε πρωθυπουργός. Όλα τα ξένα στρατεύματα έφυγαν από την Κρήτη και η εξουσία περιήλθε εξ ολοκλήρου στην κυβέρνηση Βενιζέλου.

 

Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τουρκική, αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχώρησε στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης. (…)

 

Πηγή: Ερωτόκριτος, η φωνή της Κρήτης: http://www.erotokritos.gr/index.php?topic=news&nid=235

 

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Το πρώτο ενωτικό ψήφισµα των Κρητών» σελ 216 -217 Δύο µεγάλα εξωτερικά γεγονότα … (24 Σεπτεµβρίου 1908).



ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ



(24 Σεπτεμβρίου 1908): [σελ. 217], επίσημο Ψήφισμα Κρητικής Κυβέρνησης μετά από ενωτικό ψήφισμα λαϊκής συγκέντρωσης στα Χανιά