Φίλοι καλωσορίσατε




Καλωσήρθατε στο blog
Ιστορία Κατεύθυνσης, μια σελίδα όπου επιχειρώ να καταχωρίζω οργανωμένα το υλικό που χρησιμοποιώ διδάσκοντας το μάθημα της Ιστορίας (Θεωρητικής κατεύθυνσης/ Προσανατολισμού) στην Τρίτη Τάξη του Λυκείου.

9.Η κρίση του 1932




 Η ιστορική αφήγηση (σχολικό βιβλίο):

9. Η κρίση του 1932
Η παγκόσμια οικονομική κρίση έφτασε στην Ελλάδα σε μία εποχή «ευημερίας». Η «ευημερία» σήμαινε ότι η εμπιστοσύνη των Ελλήνων σε ένα καλύτερο οικονομικά μέλλον είχε αποκατασταθεί, οι σκοτεινές εποχές της δεκαετίας του 1920 έδειχναν να απομακρύνονται, οι πληγές έκλειναν, η φτώχεια περιοριζόταν και το ελληνικό κράτος έδειχνε να σχεδιάζει το μέλλον με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία.
Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αποτρέψει την κρίση εξάντλησαν τα αποθέματα της χώρας σε χρυσό και συνάλλαγμα. Την άνοιξη του 1932, όμως, η κυβέρνηση δεν μπόρεσε να αποφύγει την αναστολή της μετατρεψιμότητας του εθνικού νομίσματος, καθώς και την αναστολή εξυπηρέτησης των εξωτερικών δανείων. Έτσι εγκαινιάστηκε μια περίοδος ισχυρού κρατικού παρεμβατισμού στα οικονομικά ζητήματα, ιδιαίτερα στις εξωτερικές συναλλαγές, και μια πολιτική προστατευτισμού, με σκοπό την αυτάρκεια της χώρας. Η Ελλάδα μπήκε με τη σειρά της στο χώρο της κλειστής οικονομίας, όπου οι συναλλαγές καθορίζονταν περισσότερο από γραφειοκρατικές διαδικασίες παρά από ελεύθερες οικονομικές συμφωνίες.
Στο εξωτερικό εμπόριο κυριάρχησε προοδευτικά η μέθοδος του διακανονισμού «κλήριγκ». Οι διεθνείς συναλλαγές δεν γίνονταν, δηλαδή, με βάση το μετατρέψιμο συνάλλαγμα αλλά με βάση διακρατικές συμφωνίες που κοστολογούσαν τα προς ανταλλαγή προϊόντα και φρόντιζαν να ισοσκελίσουν την αξία των εισαγωγών με την αντίστοιχη των εξαγωγών, στο πλαίσιο ειδικών λογαριασμών. Για μια χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου οι συναλλαγές με το εξωτερικό ήταν έντονα ελλειμματικές, η διαδικασία αυτή, πέρα από τα αρνητικά, είχε και θετικά στοιχεία.
Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις, όμως, αυτών των εξελίξεων βρίσκονταν στο πολιτικό πεδίο. Τα ισχυρά συγκεντρωτικά κράτη που αναδείχθηκαν μέσα απ' αυτές τις διαδικασίες, προκαλούσαν την ανάδειξη και την κυριαρχία ολοκληρωτικών κινημάτων και καθεστώτων σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Καθώς προχωρούσε η δεκαετία της κρίσης, η δεκαετία του 1930, ολοένα και περισσότερα κράτη αποκτούσαν δικτατορικά ή φασιστικά καθεστώτα. Η Ελλάδα δεν ξέφυγε από το γενικό κανόνα. Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς, με την ανοχή του παλατιού, προχώρησε στην κατάλυση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος και στην επιβολή δικτατορίας.

Οι σημειώσεις του μαθήματος

Από την εκπομπή της ΕΤ “Πανόραμα του αιώνα” ντοκιμαντέρ


για
1. την κρίση του 1929 στην Αμερική

και

2.τις επιπτώσεις της στην Ελλάδα.:






21-03-04_1282646_21.jpg

4 Ιουλίου 1928.Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Ζαΐμη

ορκωμοσία κυβέρνησης Βενιζέλου. Θα διαλυθείκαι θα προκηρύξει ξανά εκλογές

21-03-04_1282646_51.jpg

(Ο Βενιζέλος στις 19 Αυγούστου 1928 κερδίζει τις εκλογές .)

17 Οκτωβρίου, μετά την ορκωμοσία διαβάζει

τις προγραμματικές του δηλώσεις στη βουλή

21-03-04_1282646_81.jpg

Άγκυρα, 30 Οκτωβρίου του 1930

Ο Βενιζέλος με τον Ινονού μετά την υπογραφή

του συμφώνου φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας

21-03-04_1282646_121.jpg

Βόλος, Μάιος του 1931

Επίσκεψη Βενιζέλου σε εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας.

(πολιτική ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας σε συνθήκες

παγκόσμιας κρίσης )

21-03-04_1282646_161.jpg

Αθήνα, δεκαετία του 1930

Τορναδόροι

Το βιοτικό επίπεδο των εργατών στο όριο της επιβίωσης









Σημειώσεις για την καλύτερη κατανόηση

Συγκεντρωτικό κράτος
                Οργανωτική μορφή ενός κράτους, στο οποίο η εξουσία συγκεντρώνεται στην πρωτεύουσα. Συγκεντρωτικά είναι τα κράτη που κυβερνώνται από δικτατορικά καθεστώτα.

Ολοκληρωτικό καθεστώς
                Καθεστώς κατά το οποίο η εξουσία συγκεντρώνεται στα χέρια ενός αποκλειστικά κόμματος, με ισχυρή γραφειοκρατία και ισχυρό κρατικό έλεγχο σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης της κοινωνικής ζωής. Συνήθως στην κορυφή της πυραμίδας της εξουσίας βρίσκεται ένα πρόσωπο (ηγέτης, με ή χωρίς εισαγωγικά).

Δικτατορικό καθεστώς
                Καθεστώς στο οποίο την διακυβέρνηση διαχειρίζεται ένα άτομο ή μια ομάδα ανθρώπων που ασκεί απεριόριστη και ανεξέλεγκτη εξουσία.

Φασιστικό καθεστώς
                Καθεστώς ολοκληρωτικό, στο οποίο κυριαρχεί η βία, οι καταπιεστικοί τρόποι άσκησης της εξουσίας και η προπαγάνδα. Ο όρος προέρχεται από το φασιστικό κόμμα του Μουσολίνι στην Ιταλία.

(Οι ορισμοί και η ιδέα της προσθήκης  είναι της εξαιρετικής συναδέλφου Μαρίας Π.)


ΠΗΓΕΣ
Συνθέτοντας τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου με αυτές του παραθέματος να δείξετε:
α)Τους λόγους που οδήγησαν την ελληνική οικονομία στην κρίση του 1932
β) Τις αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης
[Τα κρίσιμα χρόνια 1928 - 1932]
(…) Την εξεταζόμενη τετραετία (1928-1932) στο μεγαλύτερο διάστημά της, με εξαίρεση το 1932, σύμφωνα πάντοτε με τις προηγούμενες έρευνες, οι δείκτες της αγροτικής παραγωγής σε αξία και όγκο χαρακτηρίζονται από μια φθίνουσα τάση. O συνδυασμός της πτώσης των τιμών των αγροτικών προϊόντων, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 1929, με τις κακές αγροτικές σοδειές της περιόδου 1929-1931, συνιστούν ένα καταλυτικό στοιχείο για την υποχώρηση της ελληνικής γεωργίας με τα επακόλουθα αρνητικά κοινωνικά αποτελέσματα και την περιορισμένη συμβολή της στην όλη αναπτυξιακή προσπάθεια. Tα μεγάλα έργα στην ύπαιθρο δεν μπορούν να αποδώσουν ακόμη, ενώ δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στην εξισορρόπηση του εξωτερικού ισοζυγίου και διαταραχές στη νομισματική ισορροπία, όταν την ίδια στιγμή οι πρακτικές και η συμπεριφορά του τραπεζικού συστήματος στην αγροτική περιφέρεια οδηγούν τους αγρότες στην υπερχρέωση.


O βιομηχανικός τομέας φαίνεται να κινείται κατά διαφορετικό τρόπο. Κάτω από το καθεστώς του υψηλού προστατευτισμού, της στροφής του τραπεζικού κεφαλαίου στη βιομηχανία και τη μεγάλη συμπίεση του κόστους εργασίας, διακρίνεται από μια σταθερή άνοδο.(…)
Στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και ιδιαίτερα την περίοδο 1929-1932, οι τιμές πέφτουν στην Ελλάδα πολύ λιγότερο σε σχέση με ό τι συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες. αυτή η αντοχή που επέδειξε η ελληνική οικονομία απέναντι στα αρνητικά αποτελέσματα της διεθνούς κρίσης ευνοεί τη νομισματική αποσταθεροποίηση, καθώς υπερτιμάται η δραχμή απέναντι στα ξένα νομίσματα. Θα είναι ακριβώς τον Σεπτέμβριο του 1931, όταν η Αγγλία θα αποσυνδέσει τη λίρα από το χρυσό, αφήνοντας έτσι εκτεθειμένη την ελληνική δραχμή που ήταν προσδεμένη στο χρυσό μέσω της αγγλικής λίρας. Οι προσπάθειες του Eλ. Βενιζέλου να διατηρήσει σταθερή τη δραχμή με όσα συναλλαγματικά αποθέματα διέθετε η Τράπεζα της Ελλάδος και με την προσφυγή στο ξένο δανεισμό, αποτυγχάνουν και με τον αναγκαστικό Νόμο της 28ης Σεπτεμβρίου 1931 αίρεται de facto η σταθεροποίηση της δραχμής για να επικυρωθεί κατόπιν με το Νόμο 5422 της 26ης Απριλίου 1932, με τον οποίο καταργείται το σύστημα κανόνος συναλλάγματος χρυσού και επανέρχεται το σύστημα της αναγκαστικής κυκλοφορίας. Ενώ λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Μαΐου 1932, η κυβέρνηση θα κηρύξει χρεοστάσιο. H Ελλάδα δεν μπορούσε πλέον να πληρώσει τα χρέη και τους τόκους της.
(…)

Πηγή: Απόσπασμα από δημοσίευμα του Θανάση Καλαφάτη,
Επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς στην Καθημερινή


http://www.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathglobal_8_21/03/2004_1282646

ΠΡΟΣΟΧΗ!
ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ
«Ευημερία (τεχνητή)» - σελ. 53-54 ( Η κρίση … αισιοδοξίας )

«Κλήριγκ»- σελ. 54 (Στο εξωτερικό εµπόριο … θετικά στοιχεία)





ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ



δεκαετία 1920: [σελ. 54], σκοτεινές εποχές με οικονομικά προβλήματα
άνοιξη 1932: [σελ. 54], η κυβέρνηση αναστέλλει τη μετατρεψιμότητα της δραχμής και την εξυπηρέτηση των εξωτερικών δανείων.
δεκαετία 1930 : [σελ. 54], όλο και περισσότερα κράτη αποκτούν δικτατορικά ή φασιστικά καθεστώτα
4 Αυγούστου 1936: [σελ. 54], επιβολή δικτατορίας από τον Ιωάννη Μεταξά