Φίλοι καλωσορίσατε




Καλωσήρθατε στο blog
Ιστορία Κατεύθυνσης, μια σελίδα όπου επιχειρώ να καταχωρίζω οργανωμένα το υλικό που χρησιμοποιώ διδάσκοντας το μάθημα της Ιστορίας (Θεωρητικής κατεύθυνσης/ Προσανατολισμού) στην Τρίτη Τάξη του Λυκείου.

Α4.Η παλιννόστηση



Οι σημειώσεις του μαθήματος



 
 Το κείμενο του σχολικού βιβλίου
4. Η παλιννόστηση

εικόνα
Παραπήγματα για τη στέγαση των προσφύγων τον πρώτον διωγμού
στην παραλία της Καλαμάτας
Η επιστροφή των προσφύγων στη Μικρά Ασία ξεκίνησε τους τελευταίους μήνες του 1918 μετά τον τερματισμό του πολέμου για την Τουρκία. Τον Οκτώβριο του 1918 συστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη Πατριαρχική Επιτροπή, με σκοπό την οργάνωση του επαναπατρισμού των εκτοπισμένων, με τη βοήθεια του Πατριαρχείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Η παλιννόστηση έγινε τμηματικά, με τη μέριμνα του Υπουργείου Περιθάλψεως, και επιτράπηκε αρχικά να επιστρέψουν οι ευπορότεροι και οι πρόσφυγες οι προερχόμενοι από ορισμένες μόνο περιοχές της Δυτικής Μικράς Ασίας. Οι περισσότεροι επέστρεψαν στις εστίες τους μετά την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, το Μάιο του 1919. Μέχρι το τέλος του 1920 η πλειονότητα των προσφύγων είχε επιστρέψει στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη.
Οι συνθήκες που βρήκαν στην πατρίδα τους ήταν άσχημες, καθώς πολλά σπίτια, εκκλησίες και σχολεία είχαν μερικώς ή εντελώς καταστραφεί. Επίσης, σε κάποιες περιοχές, σε σπίτια Ελλήνων είχαν εγκατασταθεί Μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τις βαλκανικές χώρες. Στα πλαίσια της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης ιδρύθηκε η «Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως», η οποία βοηθούσε όσους επέστρεφαν να αποκατασταθούν στα σπίτια τους και τις ασχολίες τους. Οι ειρηνικές όμως μέρες δεν κράτησαν πολύ. Λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 1922, θα έπαιρναν πάλι το δρόμο της προσφυγιάς.

ΠΗΓΕΣ

1.Πρόνοια για την παλιννόστηση

Συνθέτοντας τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου και του ιστορικού παραθέματος να παρουσιάσετε τους φορείς που ανέλαβαν να βοηθήσουν την παλιννόστηση των προσφύγων μετά τον πρώτο διωγμό

Το Υπουργείο Περιθάλψεως ανέλαβε και το έργο της παλιννόστησης των προσφύγων μετά το τέλος του πολέμου με την Τουρκία (Οκτώβριος 1918). Το έργο της παλιννόστησης επικουρήθηκε από το Πατριαρχείο και έγινε τμηματικά. Το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων επέστρεψε στις εστίες τους μετά την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη (Μάιος 1919). Μάλιστα στο πλαίσιο της Υπάτης Αρμοστείας Σμύρνης ιδρύθηκε η Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως με σκοπό τη βοήθεια των επαναπατριζόμενων να αποκατασταθούν στα σπίτια τους και τις εργασίες τους.

Πηγή: http://users.hol.gr/~dbourikos

Η προνοιακή πολιτική του Ελληνικού κράτους στις αρχές του 20ου αιώνα

Δημήτριος Μπουρίκος

2.ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες του ιστορικού παραθέματος να οργανώσετε ένα πληροφοριακό φυλλάδιο σχετικό με την Πατριαρχική Επιτροπή.

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΘΕΝΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ
Από τη μια το προσφυγικό ζήτημα της Κων/πολης και από την άλλη η προορατικότητα, ότι μετά την Ανακωχή του Μούδρου (17-30 Οκτωβρίου) θα άρχιζαν οι παλιννοστήσεις, το Οικουμενικό Πατριαρχείο μαζί με τους ομογενείς της Κων/πολης σκέφτηκαν το πρόβλημα που προβαλλόταν γενικά με τους πρόσφυγες και ίδρυσαν στην Κων/πολη «την Πατριαρχικήν Κεντρικήν Επιτροπήν, υπέρ των μετατοπισθέντων Ελληνικών πληθυσμών».


Παράλληλα, άρχισαν να διενεργούν εκτενείς εράνους. Οι ομογενείς Κωνσταντινουπολίτες, τα σωματεία, τα σχολεία, οι εταιρείες, οι Κοινότητες, οι Τράπεζες, οι Συντεχνίες, διάφοροι Ναοί (έρανοι Δι' Ανθυλλίων), όλοι ανταποκρίθηκαν με χαρά σ' αυτό το ανθρωπιστικό έργο.

ΙΔΡΥΣΗ
Στις 18 Οκτωβρίου 1918 (δηλ. την άλλη μέρα που συγκεντρώθηκαν οι ενδιαφερόμενες πλευρές να υπογράψουν την Ανακωχή του Μούδρου), στην "Συνεδρία της Ιεράς Συνόδου" καταρτίστηκε υπό την Προεδρία του Τοποτηρητή (Τοποτηρητής του Πατριαρχικού θρόνου είναι ο Μητροπολίτης Προύσης, Δωρόθεος), επιτροπή για τη μελέτη του ζητήματος των προσφύγων, απ' όλες τις πλευρές. Στης 22 Νοεμβρίου του 1918 ιδρύεται «Η Πατριαρχική Κεντρική Επιτροπή υπέρ των μετατοπισθέντων ελληνικών πληθυσμών.»


Η δράση της Επιτροπής περιστράφηκε σε τρία κύρια σημεία του οργανικού σκοπού της:

1. Στην περίθαλψη, γενικά, των προσφύγων του Ευρωπαϊκού πολέμου (Α' Παγκοσμίου Πολέμου).
2. Την Εγκατάσταση αυτών που παλινόστησαν στις εστίες τους.
3. Και την απόδοση σ' αυτούς της περιουσίας τους, που είχε διαρπαγή και κατασχεθεί από τους Τούρκους.
(Αιλιανός,σελ.361)


ΕΠΑΡΧΙΑΚΕΣ ΥΠΟΕΠΙΤΡΟΠΕΣ

Ο τρόπος δράσης της Π.Κ. Επιτροπής: Μόλις ιδρύθηκε, οργανώθηκε εύκολα στην επαρχία σε επιτροπές και υποεπιτροπές, διότι ήδη υπήρχε και η εμπειρία και αρκετό έμψυχο υλικό από τις Μητροπόλεις.

Η δράση της είχε έκταση σε κάθε προσφυγική περιφέρεια της Αν. Θράκης, της Μ. Ασίας, μέχρι τον Καύκασο. Διόρισε πάνω από εβδομήντα υποεπιτροπές στην Επαρχία και σε προσφυγικά κέντρα, με την Προεδρία Μητροπολιτών και Αρχιερατικών επιτρόπων, και άλλων μελών που αποτελούνταν από έγκριτα λαϊκά πρόσωπα.

Όλες οι υποεπιτροπές χρησίμευσαν ως υποκαταστήματα που αντιπροσώπευαν την Π.Κ. Επιτροπή στις Προσφυγικές Περιφέρειες και διεξήγαγαν την περίθαλψη των προσφύγων και τη διαχείριση των εμβαζομένων βοηθημάτων από το Κέντρο.

ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΙΣΤΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Η Π.Κ. Επιτροπή, αφού μελέτησε όλη αυτήν την κατάσταση, αποφάσισε να ζητήσει την αρωγή της Ελλάδας. Αποτάθηκε στην Ελληνική Κυβέρνηση, εξηγώντας ότι μια τέτοια εγκατάσταση θα ήταν πολύ χρήσιμη και θα έκανε τον πληθυσμό να μείνει εκεί. Ο πρόεδρος της Κυβέρνησης Ελ. Βενιζέλος, σκεπτόμενος ανθρωπιστικά αλλά και διπλωματικά, αποδέχτηκε τη δαπάνη, διότι η εγκατάσταση αυτή συμφωνούσε και με την πολιτική του.


Στις 31 Μαΐου του 1919, εξεδόθη βασιλικό διάταγμα το οποίο ενέκρινε πίστωση 20.000.000 δραχμών για την εγκατάσταση των μετατοπισθέντων ομογενών στην Τουρκία και Βουλγαρία. Η κρατική αποστολή που είχε πάει συγχωνεύθηκε στην υπάρχουσα υπηρεσία της Επιτροπής,

Αποσπάσματα από Ομιλία του συγγραφέα Άρη Κυριαζή στην Παρουσίαση του βιβλίου του <ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ στις Γλυκές Πατρίδες 1918-1922> που έγινε στις 28 Νοεμβρίου 2007.

Πηγή: http://pontosforum.4.forumer.com/index.php?showtopic=3021

3.Εμπόδια στην παλιννόστηση

Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες από το σχολικό σας βιβλίο και από το ιστορικό παράθεμα να εντοπίσετε τα εμπόδια που συνάντησε η Πατριαρχική επιτροπή στην προσπάθειά της για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων στην Αν. Θράκη και τα παράλια της Προποντίδας

ΑΝ. ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗΣ
Οι πρόσφυγες φυσικά και οικονομικά ήταν εξαντλημένοι. Επιπλέον, στους τόπους τους θα συναντούσαν πολλά προβλήματα. Τα σπίτια τους, στην Αν. Θράκη και στα Μικρασιατικά παράλια της Προποντίδας, είχαν πολλές ζημιές. Η Μάδυτος, η Κριθιά, η Καλλίπολη και η περιφέρεια των Δαρδανελλίων είχαν καταστραφεί εντελώς, γιατί είχαν βομβαρδιστεί από τους Συμμάχους . Οι παλιννοστήσαντες εγκαταστάθηκαν προσωρινά στο Αγά Δερέ, το Κιλίτ Μπάχρ και στα εγκαταλελειμμένα κατασκηνώματα και υπόστεγα του στρατού. Όσα χωριά δεν είχαν καταστραφεί ήταν κατειλημμένα από Μουσουλμάνους μεταξύ των οποίων ήταν και Αλβανοί και Βόσνιοι Μουσουλμάνοι , που ήρθαν από τα μέρη που είχαν χάσει οι Τούρκοι τελευταία . Μπρος σ' αυτή την κατάσταση, η Πατριαρχική Κεντρική Επιτροπή συνέστησε την αναβολή της παλιννόστησης. Η λαχτάρα όμως των προσφύγων για τις πατρίδες τους ήταν τόσο μεγάλη που παρά τις άσχημες συνθήκες η παλιννόστηση συνεχίστηκε.


ΠΑΡΟΧΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ
Μπρος σ' αυτήν την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί, επιβάλλετο η Επιτροπή αναγκαστικά να σπεύσει να παράσχει την περίθαλψη που έπρεπε στους εν κινήσει πρόσφυγες που παλιννοστούσαν. Η περίθαλψη συνίστατο στην παροχή των αναγκαίων μεταφορικών μέσων, την τροφοδοσία, την πρόχειρη στέγαση και την ιατρική επίβλεψη.


Και στους μεν μικρούς σταθμούς, η περίθαλψη αναγκαστικά ήταν στοιχειώδης, αφού πραγματοποιείτο από τα μέλη τους. Στα μεγάλα, όμως, κέντρα, όπου η κίνηση ήταν σημαντική, υπήρχε ειδική υπηρεσία με την εποπτεία των υποεπιτροπών, οι οποίες παρείχαν πιο συστηματική και πιο πλήρη περίθαλψη.

Έτσι, στο Βατούμ, την Τραπεζούντα, την Κερασούντα, την Πά-νορμο, τη Νικομήδεια και την Κων/πολη, κοινοτικά ιδρύματα και διάφορα άλλα οικήματα χρησιμοποιήθηκαν για τη στέγαση των παλιννοστούντων. Συγκροτήθηκαν, δε, συσσίτια, που παρείχαν τροφή σ' αυτούς, ενώ γιατροί, μέλη των επιτροπών, ακόμη και εμμίσθως, χορηγούσαν τις πρώτες βοήθειες στους αρρώστους. (Π.Κ.Ε. Αιλιανός, σελ. 366) (Έγγραφο 14 Ιανουαρίου/9 Μαρτίου 1919)

Πηγή : http://pontosforum.4.forumer.com/index.php?showtopic=3021

Απόσπασμα από την ομιλία του συγγραφέα Άρη Κυριαζή στην Παρουσίαση του βιβλίου του <ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΗΣΗ στις Γλυκές Πατρίδες 1918-1922> που έγινε στις 28 Νοεμβρίου 2007.

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Πατριαρχική Επιτροπή »- σελ . 142– 143 (Η επιστροφή … Θράκη)

«Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως»- σελ. 143 (Οι συνθήκες … προσφυγιάς )

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1918 τελευταίοι μήνες :[σελ. 142], επιστροφή προσφύγων στη Μ. Ασία μετά το τέλος του πολέμου

Οκτώβριος 1918: [σελ. 143], σύσταση στην Κωνσταντινούπολη Πατριαρχικής Επιτροπής

Μάιος 1919: [σελ. 143], απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη

1920 τέλος: [σελ. 143], έχει ολοκληρωθεί η επιστροφή προσφύγων σε Μ. Ασία και Α. Θράκη.

Αύγουστος 1922:[σελ. 143], τέλος ειρηνικών ημερών, προσφυγιά.